Chciałbym podzielić się ciekawostką historyczną z dziejów Kaiser-Wilhelm-Gymnasium w niemieckiej Osterode Ostpreussen, czyli szkoły, która znajdowała się do 19 stycznia 1945 w budynku, w którym mieści się obecnie kierowane przeze mnie Liceum Ogólnokształcące Nr I im. Jana Bażyńskiego w Ostródzie. Po "wyzwoleniu" miasta przez Armię Czerwoną budynek został wypalony do wysokości mniej więcej dzisiejszych okien pokoju nauczycielskiego (tuż nad głównym wejściem do szkoły).
Twórcą Kaiser-Wilhelm-Gymnasium, a wcześniej Progimnazjum, Gimnazjum i w końcu Gimnazjum Humanistycznego był Ernst Leberecht Wüst, który funkcję dyrektora pełnił ponad 30 lat i to on przeniósł szkołę z budynku obecnej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Gustawa Gizewiusza do nowoczesnego, pięknego, wybudowanego w stylu secesyjnym według projektu Fritza Heitmanna gmachu przy dzisiejszej ulicy Drwęckiej.
Skontaktowała się ze mną ostatnio jego prawnuczka (Heidrun Grützmacher - vielen Dank!), która udostępniła zdjęcia księgi pamiątkowej, którą współpracownicy przekazali w 1910 roku (trzy lata po wybudowaniu nowego budynku) jako dowód wdzięczności i pamięci wraz z biogramem pradziadka, który zamieszczam w tłumaczeniu na język polski:
"Ernst Leberecht Wüst urodził się 6 grudnia 1844 roku jako piąte z dziewięciorga dzieci w rodzinie pastora w rybackiej wiosce Pröbbernau (Przebrno) nad Zalewem Wiślanym, na terenie Prus Wschodnich. Dzieciństwo spędził tam w gronie rodzeństwa, aż do 1850 roku, kiedy to jego rodzina przeniosła się do Güttland (Koźliny) na Żuławach Gdańskich. Tam zamieszkali w znacznie większym domu z obszernym ogrodem, otoczonym łąkami i polami położonymi w delcie Wisły. Dzieci cieszyły się beztroskim i radosnym dzieciństwem. Pierwsze nauki pobierały w wiejskiej szkole przez dwa do trzech lat, a następnie edukacją zajmował się ich ojciec, który jeszcze jako uczeń gimnazjum prowadził lekcje. Od klasy Untertertia (niższej tercji) Ernst Leberecht uczęszczał od Wielkanocy 1859 roku do gimnazjum w Gdańsku. Zamieszkał tam na stancjiu rodziny pastorskiej i pozostał aż do matury, którą zdał w święto św. Michała w 1864 roku. Czuł się tam bardzo dobrze, a gospodarz domu pełnił funkcję pastora w kościele św. Jana w Gdańsku. To on prowadził jego nauki konfirmacyjne, choć samą konfirmację przeprowadził ojciec w Güttland. Ernst był osobą powściągliwą, niełatwo nawiązywał znajomości i rzadko z kimś się zaprzyjaźniał. Wakacje w ostatnich latach nauki spędzał w majątku majorackim Peterhof w pobliżu Orle w powiecie grudziądzkim, gdzie mieszkała jego siostra Mathilde, żona właściciela majątku. Życie w otoczeniu rozległych pól, rozległych lasów i kontakt z zamożnymi sąsiadami wywarły na młodym człowieku, pochodzącym z prostego domu pastorskiego, ogromne wrażenie. Pobyt ten znacząco poszerzył jego horyzonty i podniósł jego oczekiwania wobec życia.
We wrześniu 1864 roku rozpoczął studia filologiczne w Jenie, gdzie został członkiem Burschenschaftu (studenckiego związku). Brał udział
w spotkaniach organizacji, a od zimowego semestru 1864/65 kontynuował studia przez dwa lata w Berlinie. Okres ten był dla niego niezwykle wartościowy – poza nauką uczestniczył również w życiu kulturalnym i towarzyskim stolicy. Następnie przeniósł się na dwa lata na Uniwersytet w Królewcu, gdzie ukończył studia i w październiku 1868 roku uzyskał w Jenie tytuł doktora filozofii. Uzyskał kwalifikacje nauczycielskie w zakresie łaciny, greki, historii oraz geografii.
Swoją karierę nauczycielską rozpoczął 16 października 1868 roku w Burgschule (szkole realnej I stopnia) w Królewcu, gdzie pracował przez trzy lata. Latem 1867 roku, podczas pobytu w Berlinie, poznał swoją przyszłą żonę, Marthę Goldnick, która spędzała tam kilka tygodni z matką. Para najpierw zaręczyła się potajemnie, a następnie oficjalnie w Boże Narodzenie 1868 roku. Ślub odbył się 11 października 1870 roku w domu rodzinnym panny młodej, gdzie sakramentu udzielił im ojciec Ernsta, pastor Wüst. W małżeństwie, między 1871 a 1889 rokiem, przyszło na świat siedmioro dzieci – dwóch synów i pięć córek. Ze względu na krótkowzroczność Ernst Leberecht nie został powołany do służby wojskowej.
Młode małżeństwo początkowo mieszkało w Królewcu, jednak w październiku 1871 roku przeniosło się do Gdańska, gdzie spędzili pięć i pół szczęśliwego roku. Dzięki temu mogli częściej odwiedzać rodziców w Güttland. Od Wielkanocy 1877 roku Ernst objął stanowisko dyrektora nowo utworzonej wyższej szkoły w Osterode (Ostródzie) na Mazurach. Pod jego kierownictwem placówka najpierw stała się Realprogymnasium, następnie Realgymnasium, a ostatecznie przekształciła się w klasyczne gimnazjum humanistyczne. Funkcję dyrektora tej państwowej szkoły pełnił przez 33 i pół roku. W Ostródzie zyskał wielu przyjaciół, utrzymywał także bliskie relacje z rodziną oraz aktywnie uczestniczył w życiu parafialnym jako członek rady kościelnej.
Przez 42 lata pracował w szkolnictwie, za swoją działalność otrzymał liczne wyróżnienia i tytuły – mianowano go Królewskim Dyrektorem Gimnazjum oraz Tajnym Radcą Rządowym. Po przejściu na emeryturę osiedlił się w Jenie – mieście, do którego tęsknił od czasów studenckich. Zmarł tam w styczniu 1914 roku, po 43 i ćwierć roku małżeństwa. Jego żona przeżyła go o kolejne 12 i pół roku."
Zamieszczam również kilka (chyba nigdzie nie publikowanych wcześniej) zdjęć z tej księgi w wersji oryginalnej - czarno białej, oraz pokolorowanej dzięki neutralnym filtrom opartym na sztucznej inteligencji.
Piotr Patejuk
